Thành Phần

HA có thực sự “thần thánh”? Hé lộ cơ chế hoạt động trong da

Bạn có biết rằng một phân tử Hyaluronic Acid (HA) có thể giữ nước gấp 1000 lần trọng lượng của nó? Đây chính là lý do HA trở thành thành phần không thể thiếu trong các sản phẩm chăm sóc da.

Vậy HA hoạt động như thế nào, có bao nhiêu loại và làm sao để chọn đúng loại phù hợp? Hãy cùng tìm hiểu ngay trong bài viết này.

Hyaluronic acid (HA) là gì?

HA là một dạng phân tử đường (polysaccharide) có khả năng giữ nước tuyệt vời, được tìm thấy trong da, mắt, sụn và các mô liên kết của cơ thể. Một phân tử HA có thể giữ nước gấp 1000 lần trọng lượng của nó, giúp duy trì độ ẩm và độ đàn hồi của da.

Tuy nhiên, theo quá trình lão hóa tự nhiên, từ tuổi 25 trở đi, lượng HA trong da giảm dần, dẫn đến tình trạng khô da, nếp nhăn và mất độ đàn hồi. Đây là lý do tại sao việc bổ sung HA từ các sản phẩm chăm sóc da trở nên quan trọng.

HA-trong-da
Hyaluronic acid duy trì độ ẩm, cải thiện độ đàn hồi và giúp da căng mịn. Nguồn ảnh: Shutterstock

Cơ chế hoạt động của hyaluronic acid trong da

Duy trì độ ẩm và điều hòa mất nước của da

Khả năng liên kết nước của ha

HA có khả năng giữ nước gấp 1000 lần trọng lượng phân tử của nó nhờ các nhóm hydroxyl (-OH) và carboxyl (-COO⁻) trong cấu trúc polysaccharide của nó. Khi ở dạng tự nhiên, HA hoạt động như một “bể chứa nước” giúp duy trì độ ẩm và thể tích của da.

Quá trình hút nước của HA hoạt động như sau:

  • Khi tiếp xúc với nước, HA liên kết với các phân tử H₂O thông qua liên kết hydro.
  • Tạo môi trường ngậm nước, giúp da mềm mại, căng mọng.
  • Cân bằng độ ẩm trong da, hạn chế mất nước qua biểu bì.

Vai trò của HA trong hàng rào bảo vệ da

Lớp sừng có vai trò như một hàng rào bảo vệ, ngăn chặn sự mất nước qua da. HA giúp củng cố chức năng này bằng cách:

  • Gắn kết với protein Filaggrin → Hỗ trợ hàng rào bảo vệ da.
  • Củng cố lớp lipid giữa các tế bào sừng → Hạn chế mất nước xuyên biểu bì.

Khi HA bị suy giảm do tuổi tác hoặc tác động môi trường, da sẽ trở nên khô, mất nước và dễ xuất hiện nếp nhăn.

Phân tử HA giúp tăng liên kết màng tế bào, hạn chế mất nước xuyên biểu bì, duy trì độ ẩm, hỗ trợ làn da khỏe đẹp. Nguồn ảnh: Shutterstock

Cải thiện độ đàn hồi và chống lão hóa

Kích thích tổng hợp collagen và elastin

Trong lớp hạ bì, HA tương tác trực tiếp với nguyên bào sợi (fibroblasts) để thúc đẩy tổng hợp collagen và elastin.

Cơ chế hoạt động:

  • HA kích thích thụ thể CD44 và RHAMM trên nguyên bào sợi → Kích thích sản xuất collagen type I và III.
  • Tạo môi trường giàu nước giúp enzyme MMPs (matrix metalloproteinases) hoạt động ổn định, bảo vệ cấu trúc sợi đàn hồi.
  • HA trọng lượng phân tử thấp (LMW-HA) kích thích nguyên bào sợi sản xuất nhiều glycosaminoglycan hơn, giúp da săn chắc.

Làm đầy nếp nhăn và cải thiện thể tích da

HA có thể cải thiện nếp nhăn theo hai cách:

  • HA phân tử cao (HMW-HA) tạo màng cấp ẩm trên bề mặt, giúp da trông căng bóng.
  • HA phân tử thấp (LMW-HA) thâm nhập vào hạ bì, kích thích tổng hợp collagen giúp làm đầy nếp nhăn từ bên trong.

Điểm quan trọng:

  • HA không có tác dụng thay thế collagen, nhưng giúp kéo dài tuổi thọ của collagen hiện có.
  • Việc kết hợp HA với Peptide hoặc Vitamin C sẽ giúp tối ưu hiệu quả chống lão hóa.

Chống viêm, phục hồi da và làm dịu kích ứng

Điều hòa phản ứng viêm

HA có tác động mạnh mẽ trong việc điều chỉnh phản ứng viêm thông qua cơ chế:

  • Ức chế các cytokine tiền viêm.
  • Kích thích các thụ thể CD44 trên tế bào miễn dịch, giúp tăng cường khả năng chữa lành vết thương.
  • Giảm tác động của enzyme hyaluronidase, giúp HA tồn tại lâu hơn trong mô da.

Chống oxy hóa và bảo vệ da khỏi tổn thương môi trường

HA có khả năng chống oxy hóa mạnh nhờ khả năng bắt giữ gốc tự do (ROS – Reactive Oxygen Species).

Cơ chế chống oxy hóa của HA:

  • HA phân tử cao bắt giữ gốc OH• và O₂⁻, ngăn chặn tổn thương tế bào da.
  • HA giúp bảo vệ DNA của tế bào nguyên bào sợi khỏi tác hại của tia UV.
  • Giảm MMPs (enzymes phá hủy collagen), giúp bảo vệ cấu trúc da.

Khi kết hợp với Niacinamide hoặc Vitamin C, HA sẽ tối ưu khả năng chống oxy hóa.

Phân bố của HA trong da và sự suy giảm theo tuổi tác

Phân bố HA trong các lớp da

Hyaluronic Acid tồn tại chủ yếu trong lớp thượng bì và hạ bì:

  • Thượng bì (Epidermis): Chiếm khoảng 40% tổng lượng HA trong da.
  • Hạ bì (Dermis): Chiếm 50% – 60% tổng lượng HA, chủ yếu ở mô nền (extracellular matrix – ECM).

Sự suy giảm HA theo tuổi tác

Theo nghiên cứu, từ tuổi 25, lượng HA trong da bắt đầu giảm khoảng 1% mỗi năm. Ở tuổi 50, tổng lượng HA trong da có thể giảm tới 50% so với thời trẻ.

Nguyên nhân chính:

  1. Tăng hoạt động của enzyme Hyaluronidase, phân hủy HA tự nhiên.
  2. Giảm tổng hợp HA do suy giảm chức năng của nguyên bào sợi.
  3. Tổn thương từ tia UV và ô nhiễm môi trường làm tăng sản sinh gốc tự do, gây suy thoái HA.

Có thể bạn quan tâm:

Kết luận

Hyaluronic Acid là một phân tử đa chức năng trong da, không chỉ giữ nước mà còn tham gia vào quá trình tái tạo mô, kích thích collagen, chống viêm và bảo vệ da khỏi tác nhân môi trường.

Những điểm chính cần nhớ:

  • HA phân tử cao (HMW-HA) → Cấp ẩm bề mặt, tạo lớp màng bảo vệ.
  • HA phân tử thấp (LMW-HA) → Thấm sâu vào hạ bì, kích thích collagen, giảm nếp nhăn.
  • HA chống oxy hóa, chống viêm và phục hồi da tổn thương.
  • HA suy giảm theo tuổi tác → Cần bổ sung HA qua mỹ phẩm hoặc liệu pháp y khoa.

Tài liệu tham khảo

1. Papakonstantinou E, Roth M, Karakiulakis G. Hyaluronic acid: A key molecule in skin aging. Dermatoendocrinol. 2012 Jul 1;4(3):253-8. doi: 10.4161/derm.21923. PMID: 23467280; PMCID: PMC3583886.

2. Weindl G, Schaller M, Schäfer-Korting M, Korting HC. Hyaluronic acid in the treatment and prevention of skin diseases: molecular biological, pharmaceutical and clinical aspects. Skin Pharmacol Physiol. 2004 Sep-Oct;17(5):207-13. doi: 10.1159/000080213. PMID: 15452406.

3. Kaul, A.; Short, W.D.; Keswani, S.G.; Wang, X. Immunologic Roles of Hyaluronan in Dermal Wound Healing. Biomolecules 2021, 11, 1234. https://doi.org/10.3390/biom11081234

4. Matthew Dovedytis, Zhuo Jie Liu, Samuel Bartlett,Hyaluronic acid and its biomedical applications: A review, Engineered Regeneration, Volume 1, 2020, Pages 102-113, ISSN 2666-1381. https://doi.org/10.1016/j.engreg.2020.10.001

5. Bukhari SNA, Roswandi NL, Waqas M, Habib H, Hussain F, Khan S, Sohail M, Ramli NA, Thu HE, Hussain Z. Hyaluronic acid, a promising skin rejuvenating biomedicine: A review of recent updates and pre-clinical and clinical investigations on cosmetic and nutricosmetic effects. Int J Biol Macromol. 2018 Dec;120(Pt B):1682-1695. doi: 10.1016/j.ijbiomac.2018.09.188. Epub 2018 Oct 1. PMID: 30287361.

6. Syed Nasir Abbas Bukhari, Nur Liyana Roswandi, Muhammad Waqas, Haroon Habib, Fahad Hussain, Shahzeb Khan, Muhammad Sohail, Nor Amlizan Ramli, Hnin Ei Thu, Zahid Hussain, Hyaluronic acid, a promising skin rejuvenating biomedicine: A review of recent updates and pre-clinical and clinical investigations on cosmetic and nutricosmetic effects, International Journal of Biological Macromolecules, Volume 120, Part B, 2018, Pages 1682-1695, ISSN 0141-8130, https://doi.org/10.1016/j.ijbiomac.2018.09.188.